مقاله اثربخشی آموزش برنامۀ فراشناخت پانورا و فیلیپو بر بهبود عملکرد حل مسأله و دانش و مهارت فراشنا�

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر آموزش برنامۀ فراشناخت پانورا و فیلیپو بر بهبود عملکرد حل مسأله و دانش و مهارت فراشناخت دانش­آموزان با نارسایی ویژه در ریاضی انجام گرفت. از روش پژوهش نیمه تجربی، با طرح پیش آزمون­- پس آزمون با گروه کنترل استفاده شد. جامعۀ آماری پژوهش شامل دانش­آموزان پایۀ چهارم ابتدایی با نارسایی ویژه در ریاضی شهرستان نجف­آباد در سال تحصیلی 90-89 بود. به منظور انجام گرفتن این پژوهش، 20 دانش­آموز با نارسایی ویژه در ریاضی، انتخاب و با روش تصادفی به گروه­های آزمایش و کنترل گمارده شدند (یک گروه 10 نفری آزمایش و یک گروه 10 نفری کنترل). ابزارهای مورد استفاده عبارت از پرسشنا­مۀ فراشناخت پانورا و فیلیپو، چک لیست تشخیصی اختلال ریاضی تبریزی، مقیاس هوش ریون و آزمون عملکرد تحصیلی ریاضی بودند. مداخلۀ مربوط به آموزش برنامۀ فراشناخت پانورا و فیلیپو بر روی گروه آزمایش به صورت انفرادی و در 8 جلسه 45 دقیقه ای انجام گرفت. داده های به دست آمده با روش آماری تحلیل کواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج تحلیل کواریانس نشان داد که بین میانگین نمرات دو گروه آزمایش و کنترل تفاوت معناداری وجود داشت (05/0=p) . در مجموع یافته های این پژوهش حاکی از آن است که آموزش برنامۀ فراشناخت پانورا و فیلیپو برعملکرد حل مسأله و دانش و مهارت فراشناخت دانش­آموزان با نارسایی ویژه در ریاضی مؤثر می باشد. پیشنهاد می­گردد که از روش آموزش فراشناخت پانورا و فیلیپو به عنوان یک روش مفید در رفع مشکلات حل مسألۀ دانش­آموزان با نارسایی ویژه در ریاضی استفاده گردد.

واژگان کلیدی: ناتوانی ریاضی، برنامه پانورا و فیلیپو، حل مسأله، دانش و مهارت فراشناخت.

مقدمه

نارسایی­های ویژه در ریاضی1 به عنوان یک اختلال در سومین  نسخۀ راهنمای تشخیص و آماری اختلالات روانی2 (Dsm-III) در سال 1980 مطرح گردید. این اختلال، عبارت از ناتوانی در انجام یافتن مهارت­های حساب با توجه به ظرفیت هوش و سطح مورد انتظار از کودک است، که این مهارت­ها می­بایست به کمک مقیاس­های میزان شده فردی اندازه­گیری شده باشد. براساس ویراست چهارم اصلاح شده راهنمای تشخیص و آماری اختلالات روانی3 این کودکان در چهار گروه از مهارت­های زبانی، ادراکی، ریاضی و توجهی مرتبط با ریاضیات مشکل دارند. به عبارت دیگر نارسایی­های ویژه در ریاضی اصطلاحی برای گسترۀ وسیعی از ناتوانی­های دیرپا در حوزۀ ریاضیات است (دوکر4 ، 2005) . نارسایی­های ویژه در ریاضی، در برخی از کودکان از سنین پایین شروع می­شود ولی در اغلب آنها در دورۀ دبستان خود را نشان می­دهد و تا دورۀ راهنمایی و دبیرستان نیز ادامه می­یابد (دوکر، 2005؛ گریستن، جوردن و فلوجر1، 2005) .

فوکس و فوکس2 (2005) همه­گیری نارسایی ویژه در ریاضی را در دبستان 5 تا 8 درصدد و رمضانی (1380) در شهر تهران حدود 5 درصدد برآورده کرده­اند. در سبب­ شناسی نارسایی ویژه در ریاضی فرضیه­هایی مطرح شده که در مجموع می­توان به ترکیبی از تأثیرات محیط و ژنتیک اشاره کرد (روسل و نوئل3 ، 2007؛ افروز، 1385) . به منظور مداخله و درمان ناتوانی­های یادگیری همواره روی­آورد­های آموزشی گوناگونی ارائه شده است. روانشناسی رفتاری و انواع روش­های زیر مجموعۀ آن­که بر تحلیل رفتار­های مورد نیاز برای یادگیری تکلیف و یا برنامۀ درسی تأکید می­کند، تمرین­های آموزشی مشتق از این نظریه « آموزش مستقیم4 » نامیده می­شود. آموزش مستقیم با ارائۀ نحوۀ آموزش فنون تدریس مکملی برای طراحی آموزشی است و به عنوان یک نظام جامع طراحی برنامه­های درسی را با آموزش فنونی برای گسترش برنامه­های آموزشی مختلف یکپارچه می­سازد (گیری5، 2006؛ روزن شاین6، 1986) . آموزش­های شناختی7 آن دسته از راهبرد­هایی تکیه دارد که به وسیلۀ آن اطلاعات مورد توجه قرار می­گیرد، تشخیص داده می­شوند، به رمز در می­آیند و در نهایت در حافظه ذخیره می­شوند تا در موقع نیاز فراخوانده شوند (سیف، 1384؛ کله و چان، 1372؛ لرنر، 1384؛ کولی کیان8 و استنبرگ 1989) . در واقع آموزش­های شناختی بر چگونگی یادگیری افراد متمرکز است مسیری که در خود تلویحات و راهبرد­های متعددی برای تدریس به دانش­آموزان با نارسایی­های ویژه دارد که می­توان آن را به کار گرفت و در توجه کردن، به خاطر سپردن، فهمیدن، فکر کردن و لذت بردن از یادگیری به این دانش­آموزان کمک کرد (لرنر، 1384) .

1. Mathematics Learning disabilities

2. Diagnostic and statistical manual of mental disorders- third Edition text revision

3. Diagnostic and statistical manual of mental disorders- 4th Edition text revision

4. Dowkere

1 . Gersten,. Jordan & Flojo

2 . Fuchs & Fuchs

3 . Rousselle & Noel

4 . Direct Instruction

5 . Geary

6 . Rosenshine

7 . Cognitive Trait

8 . Kollingian